Biologiczne oczyszczalnie ścieków

Oczyszczalnie Przydomowe

Aspekty prawne związane z budową i eksploatacją przydomowych oczyszczalni ścieków

Parametry ścieków
odprowadzanych z przydomowej oczyszczalni

Odprowadzanie ścieków do gruntu lub wody normuje Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego.

W przypadku wprowadzenia ścieków do gruntu miejsce ich wprowadzenia musi być oddzielone warstwą gruntu o grubości 1,5 m od najwyższego poziomu wód podziemnych oraz BZT5 ścieków dopływających musi być redukowane co najmniej o 20%, a zawartość zawiesin ogólnych co najmniej o 50%.

W przypadku wprowadzenia ścieków do urządzeń wodnych dno urządzenia musi znajdować się 1,5 m nad najwyższym poziomem wód podziemnych, a ścieki muszą odpowiadać wymaganiom dla oczyszczalni o RLM od 2000 do 9999 (tabela).

Table 1 Tabela 1. Wymagania dla oczyszczalni o RLM od 2000 do 9999


Lokalizacja przydomowej oczyszczalni ścieków

Instalacja przydomowej oczyszczalni ścieków wymaga zachowania właściwych odległości od innych obiektów infrastruktury, zarówno na terenie właściciela, jak i działkach sąsiednich.
Kwestie powyższe reguluje Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2002 nr 75 poz. 690 z późn. zm.).

Studnia z wodą pitną

Odległość studni dostarczającej wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi i niewymagającej ustanowienia strefy ochronnej reguluje § 31 Rozporządzenia; powinna ona wynosić, co najmniej:

  • do granicy działki – 5 m,
  • do zbiorników gromadzenia nieczystości (osadnika gnilnego) – 15 m,
  • do najbliższego przewodu rozsączającego kanalizacji indywidualnej – 30 m.

Dopuszcza się usytuowanie studni w odległości mniejszej niż 5 m od granicy działki, a także studni wspólnej na granicy dwóch działek, pod warunkiem zachowania na obydwu działkach pozostałych odległości.

Osadnik gnilny

Odległość pokryw i wylotów wentylacji ze zbiorników bezodpływowych o pojemności do 10 m3 reguluje § 36 i § 37 Rozporządzenia. W zabudowie jednorodzinnej, zagrodowej i rekreacji indywidualnej odległość powinna wynosić co najmniej:

  • do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi – 5 m,
  • od granicy działki sąsiedniej, drogi (ulicy) lub ciągu pieszego – 2 m (możliwe jest także usytuowanie osadnika przy samej granicy działek, jeżeli sąsiadują z podobnymi urządzeniami na działce sąsiedniej, pod warunkiem zachowania pozostałych odległości).

W przypadku gdy szczelne osadniki podziemne, stanowiące część przydomowej oczyszczalni ścieków gospodarczo-bytowych, służące do wstępnego ich oczyszczania, posiadają wyprowadzenia odpowietrzenia przez instalację kanalizacyjną co najmniej 0,6 m powyżej górnej krawędzi okien i drzwi zewnętrznych, mogą być sytuowane w bezpośrednim sąsiedztwie budynków jednorodzinnych. Jeśli warunek nie jest spełniony, odległość musi wynosić minimum 5 m.
W zabudowie innej niż jednorodzinna, zagrodowa i rekreacji indywidualnej, jeśli pojemność osadnika nie przekracza 10 m3, odległość jego usytuowania powinna wynosić, co najmniej:

  • 5 m do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi,
  • 7,5 m od granicy działki sąsiedniej, drogi, ulicy, ciągu pieszego.

Dla obiektów o pojemności osadnika większej niż 10 m3, a mniejszej niż 50 m3, odległość ta powinna wynosić, co najmniej:

  • 30 m od okien i drzwi zewnętrznych,
  • 7,5 m od granicy działki sąsiedniej,
  • 10 m od drogi, ulicy, ciągu pieszego.

Separator tłuszczu

Odległość łapaczy olejów mineralnych i tłuszczu, neutralizatorów ścieków i innych podobnych zbiorników od okien otwieralnych i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi, powinna wynosić, co najmniej 5 m, jeżeli przepisy odrębne nie stanowią inaczej.

Drenaż

W przypadku drenażu rozsączającego wymagane jest zachowanie 30 m odległości od studni z wodą pitną oraz:

  • 2 m od granicy działki,
  • 1,5 m od poziomu wód gruntowych,
  • 1,5 m od rurociągów z gazem, wodą,
  • 0,8 m od kabli elektrycznych,
  • 3 m od drzew i krzewów.

Planując drenaż należy także pamiętać o nienormowanej w przepisach, ale zalecanej strefie buforowej 2-3 m od drenażu. Składowanie materiałów lub praca sprzętu mechanicznego może uszkodzić drenaż.

Rysunek 1

* w przypadku wyprowadzenia odpowietrzenia przez instalację kanalizacyjną, co najmniej 0,6 m powyżej górnej krawędzi okien i drzwi zewnętrznych, osadnik można usytuować w bezpośrednim sąsiedztwie budynków;

** możliwe jest także usytuowanie osadnika przy samej granicy działek, jeżeli sąsiadują z podobnymi urządzeniami na działce sąsiedniej, pod warunkiem zachowania pozostałych odległości.

Rys. Wymagane prawem minimalne odległości elementów oczyszczalni od obiektów infrastruktury w zabudowie jednorodzinnej.

Odprowadzenia ścieków i pozwolenie wodno-prawne
Sposób odprowadzania ścieków (do wody lub gruntu) oraz ich ilość, pochodzenie a także miejsce zrzutu (działka inwestora lub inna) podlega unormowaniu. Podstawowym aktem prawnym, który ma tutaj zastosowanie jest Ustawa z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne (Dz.U. 2001, Nr 115, poz. 1229 z późn. zm.).

Kluczowe jest pojęcie korzystania z wód, wyróżnia się trzy rodzaje: powszechne, zwykłe i szczególne. Dla potrzeb analizy problematyki przydomowych oczyszczalni ścieków istotne są dwa ostatnie.
Zwykłe korzystanie z wód ma miejsce wówczas, gdy właściciel gruntu, dla zaspokojenia potrzeb własnych i gospodarstwa domowego oraz indywidualnego gospodarstwa rolnego, korzysta z wody stanowiącej jego własność oraz z wody podziemnej znajdującej się w jego gruncie (do 5 m3/dobę i nie więcej jak 0,5 m3/godz.).
Przez szczególne korzystanie z wód rozumiemy takie, które wykracza poza zwykłe. Może zatem być związane z poborem wód powierzchniowych i podziemnych oraz co jest w naszym przypadku istotne, wprowadzaniem ścieków do wód lub ziemi.
Szczególne korzystanie z wód wymaga uzyskania decyzji administracyjnej – pozwolenia wodno-prawnego. Pozwolenie wodno-prawne na wprowadzanie ścieków nie będzie zatem konieczne w sytuacji, gdy inwestor zamierza odprowadzać ścieki w ilości mniejszej niż 5 m3 na dobę na terenie swojej działki, co jest najczęściej spotykane w przypadku jednorodzinnej zabudowy. Jednakże sama eksploatacja oczyszczalni wymaga zgłoszenia, co najmniej 30 dni przed rozpoczęciem użytkowania, w starostwie powiatowym (zgodnie z art. 152 ustawy Prawo ochrony środowiska).
Jeżeli organ w ciągu 30 dni od złożenia zgłoszenia nie wniesie sprzeciwu, można rozpocząć eksploatację oczyszczalni.
W sytuacji, gdy planowana ilość ścieków przekroczy 5 m3 na dobę konieczne będzie uzyskanie pozwolenia wodno-prawnego niezależnie od tego, czy zrzut ścieków nastąpi na działce inwestora czy poza nią.
W sytuacji, gdy odprowadzamy ścieki do gruntu lub do wód niestanowiących naszej własności musimy uzyskać pozwolenie wodno-prawne niezależnie od ilości wprowadzanych ścieków.

Pozwolenie wodno-prawne wydaje starostwo powiatowe. W celu uzyskania pozwolenia należy złożyć:

  • stosowny wniosek,
  • decyzję o warunkach zabudowy lub wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, jeżeli plan ten został sporządzony,
  • opis planowanej działalności,
  • operat wodno-prawny.

Operat wodno-prawny stanowi dokumentację techniczną, która musi zawierać szczegółowe aspekty związane z planowaną instalacją. Rolę operatu wodno-prawnego może spełniać projekt inwestycji, jednakże musi on zawierać wszystkie elementy wymagane od operatu wodno-prawnego. Pozwolenie wydawane jest na 10 lat.

Prawo lokalne a budowa oczyszczalni przydomowej

Przed podjęciem decyzji należy upewnić się czy rozpatrywana działka nie znajduje się na obszarze, na którym prawo lokalne wyklucza budowę przydomowych oczyszczalni.
Powyższe informacje zawarte są w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, dostępnym w urzędzie gminy. Jeśli zaistnieje taka sytuacja z pewnością nie można będzie wybudować oczyszczalni.
Zakaz budowy przydomowych oczyszczalni może być związany z dwoma powodami: lokalizacją działki w pobliżu lub bezpośrednio na terenach cennych przyrodniczo lub chronionych oraz koncepcji skanalizowania, jaką posiada gmina.
Pierwszy powód dotyczy aspektów ochrony środowiska związanych z utrudnioną kontrolą jakości zrzucanych ścieków, co może mieć znaczenie np.: w pobliżu cieków wodnych na obszarach cennych przyrodniczo.
Drugi jest związany z tym, że gmina dąży do zbilansowania ekonomicznego sieci wodno-kanalizacyjnej. Jeśli duża grupa właścicieli wybuduje oczyszczalnie przydomowe na terenach planowanych inwestycji sanitarnych, zbilansowanie ekonomiczne może być utrudnione.
Jeśli na terenie gminy nie został uchwalony plan zagospodarowania przestrzennego to zgodnie z art. 59 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, potrzebna jest decyzja o warunkach zabudowy. Decyzję taką wydaje wójt, burmistrz albo prezydent miasta.